Select your language

origini

L ladin (o retoroman) ie na rujeneda neolatina. La parola ladin vën dal latin LATINUS. Do che l raion dla Elpes ie ruvà sota l Mper Roman (15 dan G.C.) à la populazions da tlo tëut su l latin vulgher, rujenà dai aministradëures y dai saudeies. La rujeneda latina che i Retics, i Norics y i chëi dla Carnia audiva rujenan dai Romans, che i ova sotmetui, ne fova nia chëla di leterac. Daujin al latin tlassich, che pudon mo ncueicundì liejer tla opres di gran scritëures, fovel n latin vulgher adurvà sciche rujeneda da uni di. La rujeneda de Roma ie resteda te si forma academica y scrita giut alalongia la rujeneda de cultura dl uzidënt. L latin vulgher rujenà, plu daviert ala mudazions, se à giaurì a d'autra rujenedes y à purtà pro al unì a se l dé dla gran familia dla rujenedes romaniches.

L ladin dla Dolomites à mo n grum de formes tipiches che vën dal latin y che fova n droa ntan i prim seculi dl Mper Roman tl raion dla Elpes. La strutura dl ladin prejënta nce nfluënzes celtiches. L Ladin mantën – nce sce te uni valeda te na maniera defrënta – n grum de carateristiches linguistiches particuleres, che n iede fova tipiches mpue te duta la Galloromània.
Te dut l raion ladin dla Dolomites iel mo inuems de luesc y paroles prelatines (nce dites: retiches) che se à mantenì tl latin nuef dla Elpes, per ejëmpl: barantl, roa, crëp, dascia.