Abina-stories

Jambatista Alton (1845-1900) à cris adum cianties, manieres de dì ladines y stories cun elemënc mitologics. Danter chëstes iel la lijënda n rima "L Gran Bracun" y chëla de: "La Gana dla Val de Mesdì".

Hugo de Rossi (1875-1940) à tlupà adum truepa cunties de si ncësa: la val de Fascia. 

Giuseppe Brunel (1826-1892) L preve à studià a puntin la cultura populera de Fascia y l ie un di prim scritëures ladins.

Karl Felix Wolff (1879-1966) Tl mëterman dl XX secul à l jurnalist y scritëur abinà adum, n pert nce tres testemunianzes a usc dla jënt dla valedes ladines, chël che restova dla lijëndes ntëur i Crëps Majarei. Cun gran lezitënza les al scrites ju y metudes adum. L ann 1913 iel unit publicà la prima edizion per tudësch de si: "Dolomitensagen".