Select your language

gramatica gh web

La Gramatica ladin gherdëina sun papier y la G.I.L.G.: Gramatica Interativa Ladin Gherdëina

Tramedoi gramatiches ie unides prejentedes ufizialmënter n vënderdi, ai 29 de nuvëmber 2019, tl Istitut Tecnich Economich “Raetia” a Urtijëi.

La manifestazion à metù man cun la notes y i sonns dl percuscionist Georg Malfertheiner.

L diretëur Leander Moroder à dat l bënunì a duc y à rujenà de n lëur che reprejënta n var inant scialdi mpurtant per l’atività dl Istitut.

La ntendënta dla scoles Edith Ploner à rujenà cun stima dl lëur fat y à auzà ora che la gramatica ie n strumënt fundamentel da adurvé per l nseniamënt dl ladin te scola. Chësta gramatica ie nce unida a se l dé de gra ala pruposta y cun la culaburazion dla Intendënza y Cultura ladina.

Ruth Videsott, che ie tl lëur de mëter adum na gramatica tl medemo mëudl per l ladin badiot n culaburazion cun Sara Moling, à spligà a puntin coche la strutura gramatichela dla verscion sun papier ie unida studieda ora, mustran nce su ejëmpli tl detail. 

L autëur Marco Forni y Paolo Anvidalfarei, che se à cruzià de dut cie che à da nfé cun la mpaginazion y la grafica, à spligà i cuntenuc didatics che la verscion sun computer pieta sëuraprò. Chësta verscion ie l resultat dla cumbinazion de na gramatica tradiziunela, stampeda sun papier, y de na plataforma ntegreda cun strumënc informatics. La verscion online, che cumpletea chëla stampeda, pieta n sistem interatif per mparé l ladin gherdëina tres na plataforma de furmazion a destanza (e-learning).

La Gramatica ladin gherdëina (cumpanieda dala segonda edizion dl liber: La ortografia dl ladin de Gherdëina, prima edizion dl 2001) ie unida laureda ora y scrita da Marco Forni, n culaburazion cun si grupa de lëur: Karin Comploj, Alexander Prinoth, Marion Perathoner, Rita Plancker y Erna Bernardi. Mplu al pudù se stizé sun la cunsulënza scientifica de Valeria Della Valle, Luca Serianni y Paolo Di Giovine dl’Università “Sapienza” a Roma y de Heidi Siller-Runggaldier dl’Università de Dispruch.

La rujeneda de descrizion ie duta per ladin. La prima pert dla gramatica à da nfé cun la fonetica y la ortografia; la segonda la morfologia; la terza la sintassa dla frasa scëmpla y dla perioda. Uni tant vëniel nce fat vel’ cunfront cun l talian y l tudësch, se spidlan nsci tl sistem paritetich dla scoles dla valedes ladines. Te chësta gramatica iel da abiné na gran cumpëida de tabeles y schemes per visualisé miec y tré adum i argumënc tratei. Mplu iel tla njonta n indesc analitich per la cunsulté plu saurì.

 

LINK: Gramatica Ladin Gherdëina interativa