130 agn Strada dla Val Badia

strada_dla_val_badia_cover_2029200677
strada_dla_val_badia_cover_2029200677

Tröc secui alalungia ê la Val Badia romagnüda isolada, deach’al n’ê degönes strades che la coliâ cun les cités y les atres valades incëria. Jënt gnô insciö sconada da influënzes forestes y dai gragn avenimënc dla storia, mo messâ ince tigní fora agn de fan y de meseria, canch’al ne chersciô nia y ara ne jô nia da condüje adalerch ci che foss sté debojëgn. Chësc s’â mudé cun la realisaziun dla ferata tres Puster (1871), che coliâ le raiun cun les cités de Tirol, de Paiern y dla Talia. Ince tla Val Badia â val’ un metü man da ponsé do, coch’an ess podü fá da realisé na miú strada che condejess pormez ala linia dla ferata y che n’ess nia ma alisiré l’esportaziun de lignan, mo ince l’importaziun de tröpes cosses che jënt adorâ. Tl 1885 êl spo gnü tut la dezijiun da fá na strada da San Laurënz a Corvara che â costé tröpes bries y fadies. Ara ê gnüda inaudada tl 1892, mo an â defata odü ch’al ê ri da la mantigní, porvia dles smöies y peres che gnô da lassöjö y dla Gran Ega che ciavâ sotfora. Ti 130 agn dla strada dla Val Badia él gnü lauré lassura demeztrú y val’ pioniers á scombatü dassënn, ince a livel politich, por podëi la mioré. Düc á capí tlafinada che l’infrastrotöra é vitala por la jënt y por l’economia dla valada. Chësc liber cunta daimproia coch’an é rová, n püch al iade, a d’avëi la strada d’aldedaincö, cun l’azes nü tres le tunel che coliëia Puster cun la Val Badia.

 

Der Bau der neuen Einfahrt ins Gadertal bot die Gelegenheit, dieses Buch über die Geschichte der Gadertaler Straße herauszugeben, die Ende des 19. Jahrhunderts die Bevölkerung des Tals von ihrer jahrhundertelangen Isolation “befreite”. Zudem ermöglichte sie den Beginn einer touristischen Entwicklung, die das Leben und die Wirtschaft des Tals allmählich veränderte. Das Buch erzählt die Geschichte der Pioniere, die seit der Einweihung der Straße im Jahr 1892 ständig daran gearbeitet haben, die Infrastruktur nach den Bedürfnissen der Bevölkerung und des ständig wachsenden Tourismus zu erweitern und zu verbessern. Schließlich erläutern die Texte und Bilder, wie sehr die heutige Straße, die täglich von Tausenden von Fahrzeugen befahren wird, das Ergebnis der Arbeit und des ständigen Engagements vieler Menschen ist: Pioniere und Förderer des Tourismus, Bürgermeister, Politiker, Techniker, Unternehmer und Arbeiter, die schrittweise ein grundlegendes Werk geschaffen haben.

 

La realizzazione del nuovo accesso della Val Badia dalla strada della Pusteria, ha dato l’occasione di ripercorrere, attraverso questa pubblicazione, la storia di un’infrastruttura che alla fine dell’Ottocento permise alla popolazione badiota di uscire dal suo isolamento secolare. La nuova strada, allora, favorì l’inizio di uno sviluppo turistico che ha cambiato sempre più – nel bene e nel male – la vita e l’economia della valle. Il libro narra quindi la storia deipionieri che, dall’inaugurazione della strada nel 1892, si sono costantemente impegnati affinché potesse essere allargata e migliorata in base alle esigenze della popolazione e dello sviluppo turistico. I testi e le foto pubblicate, infine, aiutano a comprendere come la strada, che viene percorsa ogni giorno da migliaia di veicoli, sia il risultato del lavoro e dell’impegno costante di molte persone: promotori delturismo, sindaci, politici, tecnici e titolari di imprese,ma anche operai e lavoratori, che hanno via via creato un’opera, oggi quanto mai fondamentale.

25,00 € pro Stück

Spezifikationen

978-88-8171-146-8
Werner Pescosta
Istitut Ladin Micurá de Rü
2022
ITA, DEU, LAD
247